یکی از مهمترین نکات و پارامترهای چای مرغوب ، عطر و رنگ چای می باشد. بالا بودن کیفیت و ضخامت برگ چای ، تاثیر بسیار زیادی در عطر و بو و رنگ چای دارد.
فرایند خشک شدن و خشک کردن برگ چای در کارخانه چای نیز از اهمیت بسزایی برخوردا می باشد.
همچنین رتبه بندی و الک شدن چای و درجه بندی کیفیت چای نیز هم در کیفیت و هم در قیمت چای مرغوب تاثیر گذار است.
با این که رنگ چای برای عموم مردم اهمیت دارد ولی متاسفانه در اکثر برند های چای ، از اسانس های رنگ برای رنگ دار کردن چای استفاده می شود. وحال اینکه در اصل تیرگی و پر رنگ بودن رنگ چای دلیل بر مرغوب بودن چای نمی باشد.
لذا چای مرغوب رنگ ملایم و بعضا کم رنگ می باشد.
اگر در تبلیغات و نامگذاری محصولات چای در اکثر فروشگاه های عرضه چای ایرانی به خصوص چای گیلان و شمال ایران ، دقت کنید ، عبارت چای بهاره لاهیجان ، جلب توجه خواهد نمود.
دلیل استفاده از عنوان چای بهاره لاهیجان ، این است که یکی از مراکز و مناطق مهم و وسیع کشت چای در ایران واقع در گیلان و در شهرستان لاهیجان و حومه آن می باشد.
هدف اصلی تولیدکنندگان و مراکز بسته بندی چای از ذکر نمودن عبارت چای بهاره لاهیجان ، بیان سنتی بودن و اصالت چای گیلان در قالب چای لاهیجان می باشد.
در ادامه مطالب ، قیمت واقعی چای مرغوب و با کیفیت بهاره گیلان ( شمال ایران ) شامل چای شرق گیلان مثل چای لاهیجان و چای غرب گیلان مثل چای باغات شهرستان شفت و حومه ، ذکر شده است و طبق نرخ گذاری کارخانجات چای استان گیلان ، چای گیلان با درجه کیفی مناسب از نظر عطر ، طعم و رنگ ، قابل عرضه و ثبت سفارش طبق نرخ ها و قیمت های اعلام شده در این صفحه می باشد.
بسته به نوع چای از نظر چای سبز یا چای سیاه ، طعم چای مرغوب از نظر تلخ بودن و شیرین و ملایم بودن نیز متفاوت است.
برخی از افراد علاقه زیادی به تلخ بودن چای دارند و برخی به طعم شیرین و ملایم چای علاقه دارند.
در جمع بندی می توان گفت که از دیدگاه طعم چای ، تلخ بودن و ملایم بودن طعم چای امر سلیقه ای است.
این عنوان ، بر روی جلد و پاکت و بسته بندی اکثر برند های چای از نگاه تبلیغات و اطلاع رسانی ، مطرح می شود.
چای طبیعی همان چایی است که فاقد هر گونه اسانس جهت طعم دادن و رنگ دادن به چای می باشد.
بطور کلی چای طبیعی در بیشتر مواقع با چای بسته بندی شده توسط برند های مختلف و معروف و مطرح ، متفاوت می باشد.
چرا که در اکثر چای های بسته بندی شده برند ها از انواع اسانس برای رنگ دهی بیشتر و طعم دهنده های مختلف استفاده می شود تا ذائقه های مختلف اقشار مردم را برآورده نمایند. و لازم به ذکراست که قطعا استفاده از هر نوع اسانس در فرایند تولید و فرآوری چای باعث کاهش کیفیت چای نسبت به چای 100 درصد طبیعی را باعث می شود.
ایجاد آرامش و بالا بردن نشاط ( ایجاد نشاط ) و از بین بردن خستگی ( رفع خستگی ) و رفع بی حالی و ایجاد سرخوشی و بالا بردن تمرکز و اعتماد به نفس از جمله نکات و ویژگی های یک چای طبیعی و مرغوب می باشد.
اگر در زمان دم کشیدن چای ، رنگ چای در کمتر از یک دقیقه نمایان شود ، این امر دلیل بر استفاده شدن اسانس رنگ در چای می باشد. حال آنکه در زمان دم کشیدن چای مرغوب و طبیعی مدت زمان لازم برای رنگ دهی چای ، بیشتر از 10 دقیقه برای ایجاد رنگ آنهم رنگ ملایم در چای زمان لازم است.
نکته مهم در مورد مدت زمان دم کشیدن چای طبیعی :
بسته به کیفیت و نوع چای طبیعی ، مدت زمان لازم برای دم کشیدن چای ، از 10 دقیقه الی 20 دقیقه زمان لازم برای فرایند دم کشیدن چای محاسبه می شود.
وقتی برگه های چای در آب سرد و حتی آب گرم خیلی سریع ته نشین شود ، این نکته دلیل بر پایین بودن کیفیت چای می باشد.
بدیعی است که اگر برگه های چای قبل از فرایند دم کشیدن چای دارای عطر و بوی بیش از حد باشد ، این مسئله دلیل بر استفاده شدن از انواع اسانس طمع دهنده در چای می باشد. چای مرغوط و طبیعی بعد از تکمیل شدن فرایند دم کشیدن در مدت زمان استاندارد اقدام به طعم دهی و ایجاد بو و عطر چای می نماید.
یکی دیگر از نکات تشخیص کیفیت چای ، کم بودن یا نبودن چوب ساقه برگ های چای می باشد.
هر چه چوب ساقه چای کمتر باشد ، نشان از درجه و رتبه و کیفیت بالاتر چای دارد که این نکته در قیمت گذاری چای بسیاتر تاثیر گذار است.
معمولا در کارخانجات چای ، عملیات سورتین و درجه بندی اعمال می شود تا چای با کیفیت های مختلف و قیمت گذاری های مختلف ایجاد شود و در این مرحله همیشه سازمان چای کشور نظارت کامل بر رتبه بندی و درجه بندی کیفیت چای دارند.
بطور عرف و طبیعی ، زمان برداشت برگ های چای ، فصل بهار شروع شده و تا ابتدای فصل پاییز و یا حتی فصل زمستان ادامه دارد.
بطور یقین برگ چای برداشت شده در فصل بهار از کیفیت بالاتری نسبت به برگ چای برداشت شده در فصل های پاییز و زمستان خواهد داشت. به همین دلیل قیمت های بهاره نسبت به چای برداشت شده و فرآوری شده در فصل های دیگر ، با قیمت بالاتری عرضه می شود.
بهمین دلیل در تبلیغات برند های چای از عبارت چای بهاره بیشتر استفاده می شود. ولی متاسفانه مشاهده می شود که چای برداشت شده در فصل های تابستان ، پاییز و زمستان نیز با عنوان چای بهاره ، عرضه می شود.
بطوریکه هر چه زمان برداشت چای به فصل پاییز و زمستان نزدیک می شود ، چوب ساقه برگ های چای در داخل چای بیشتر نمایان می شود که البته دلیل بر پایین آمدن کیفیت چای خواهد بود.
همانطور که میدانید ، یکی از مهمترین سوغات شمال یا سوغات گیلان ، چای شمال یا همان چای گیلان است.
البته تولیدات چای مازندران هم به عنوان چای شمال ایران محسوب می شود.
یکی از مهمترین مناطق کشت و فرآوری چای طبیعی گیلان در حوزه شهرستان لاهیجان واقع در استان گیلان می باشد. یقینا مرکز اصلی کشت چای اصیل ایران در استان گیلان به ویژه لاهیجان و نواحی دیلمان در گیلان می باشد.
بطوریکه شهر لاهیجان به عنوان شهر چای ، معروف شده است.
علاوه بر شهر لاهیجان در استان گیلان کشت چای و کارخانجات تولید چای فرآوری شده در شهرهای دیگر همچون لنگرود ، املش ، رودسر و سیاهکل در شرق گیلان و همچنین شهرهای دیگر همچون شفت ، فومن و صومعه سرا در غرب گیلان و در مرکز استان گیلان در حاشیه شهرستان رشت نیز باغ های کشت چای و کارخانجات فراوری چای وجود دارد.
لازم به توضیح است که کیفیت چای در همه مناطق استان گیلان اعم از شرق گیلان و حتی غرب گیلان بسیار بالا می باشد.
همچنین در استان مازندران در حوزه شهر رامسر و تنکابن نیز باغات کشت چای و کارخانه های فرآوری و بسته بندی چای وجود دارد.
بطور کلی قطب اصلی صنعت چای ایران استان گیلان و مازندران می باشد. بطوریکه سازمان چای کشور در استان گیلان مستقر بوده و نظارت دقیق و تخصصی بر فرایند پرورش و کشت چای و رتبه بندی کارخانه جات چای دارد.
در همه شهرهای زیر کشت چای در استان گیلان و مازندران ، چای سبز و چای سیاه در حجم عمده و بالا تولید و عرضه می شود.
وقتی صحبت از انواع چای ایرانی مطرح می شود ، عناوینی همچون چای بهاره ، چای سرگل بهاره ، چای قلم و چای شکسته بهاره ، چای ممتاز بهاره ، چای سبز گیلان ، چای ممتاز گیلان ، چای سبز ایرانی ، چای باروتی شمال یا چای کله مورچه ای شمال ، بیشتر به گوش می خورد .
این چای جزء مرغوب ترین و با کیفیت ترین نوع چای از نظر زمان برداشت برگ چای می باشد. چای سرگل همان برگ های چای برداشت شده در فصل بهار و ابتدای فضل تابستان می باشد.
معمولا سرگل چای از نظر کارخانه های فراوری چای ، همان غنچه های تازه و جدید چای در فصل بهار می باشد که دارای مرغوب بسیار بالایی از نظر ظاهر ، طعم و بو و عطر چای می باشد.
از مهمترین ویژگی ظاهری چای سرگل ، برگ های کوچک و پیچی چای می باشد که بالاترین میزان کافئین و آنتی اکسیدان را در بین انواع رتبه بندی برگ چای دارا می باشد.
میزان تولید چای سرگل نسبت به سایر انواع چای ، از حجم کمتری برخوردار است و یقینا به خاطر کیفیت بالاتر آن با قیمت بالاتری عرضه می شود.
همانطور که از نام این نوع چای مشخص است ، این نوع چای شامل برگ های شکسته و ریزتر می باشد. بطوریکه در این چای ترکیبی از انواع برگ های چای به ویژه برگ های ریزتر وجود دارد. نکته مهم در مورد این نوع از چای ، دم کشیدن سریعتر چای می باشد. و البته به دلیل نداشتن ساقه در چای ، ماندگاری عطر و بوی آن کمتر و همچنین رنگ دهی آن نیز از سایر مدل های چای کمتر می باشد. در مجموع قیمت چای شکسته ارزان تر از سایر انواع چای می باشد. حجم تولید و عرضه چای طبیعی شکسته به مراتب بیشتر از سایر انواع چای می باشد.
چای قلم جزء چای محبوب مصرف کنندگان در شمال ایران محسوب می شود. مدل سنتی چای شمال معمولا همان چای قلم سنتی شمال نامیده می شود. ویژگی ظاهری چای قلم ، بلند بودن دانه ها و برگ های خشک شده چای می باشد. چای قلم به واسطه اندازه ظاهری آن ، از قیمت پایین ترین نسبت به سایر انواع چای برخوردار است. همچنین معمولا این مدل چای رنگ دهی کمتری دارد. با این حال خود چای قلم در دسته بندی های چای قلم ریز و چای قلم درشت ، تقسیم بندی می شود.
برخلاف قیمت پایین تر چای قلم ، ضمن پایین بودن کافئین چای ، از آنجائیکه در داخل این نوع چای ساقه های چای تازه نیز وجود دارد ، این نوع چای عطر بیشتر ، طمع ملایم تر و رنگ کمتر دارد.
چای ممتاز از نظر رتبه بندی رتبه دوم را از نظر کیفیت برگ چای دارد. در مقایسه با چای سرگل ، نوع چای ممتاز از برگ های نسبتا بزرگتر ولی تازه و تمیز را شامل می شود.
اگر قصد خرید چای محلی یا سنتی شمال ایران یا همان چای سنتی گیلان را دارید ، قیمت چای بهاره گیلان در سال 1402 به شرح زیر می باشد :
طبق نرخ گذاری کارخانجات تولید و فرآوری گیلان ( قیمت چای به نرخ کارخانه در گیلان) ، به شرح زیر می باشد.
شروع قیمت هر کیلوگرم چای قلم ریز بهاره با درجه کیفی مناسب از نظر طعم و رنگ مناسب ، مبلغ 180000 هزار ( 180 هزار ) تومان می باشد.
شروع قیمت هر کیلوگرم چای ممتاز بهاره با درجه کیفی مناسب از نظر طعم و رنگ مناسب ، مبلغ 220000 هزار ( 220 هزار ) تومان می باشد.
شروع قیمت هر کیلوگرم چای سرگل بهاره با درجه کیفی مناسب از نظر طعم و رنگ مناسب ، مبلغ 300000 هزار ( 300 هزار ) تومان می باشد.
